تاثیر نور مصنوعی بر گیاهان

پژوهشگران کشورمان موفق شده اند بدون استفاده از نور طبیعی خورشید و به صورت مصنوعی، زمینه رشد گیاهان را فراهم کنند. مسعود تاج بخش، دانشجوی نمونه کشوری در دانشگاه علمی کاربردی در سال جاری که روش آنکوباتور پرورش گیاهی را ابداع کرده است، در گفت وگو با خراسان تصریح کرد: در این روش از ترکیب نور لامپ های قرمز و آبی برای افزایش رشد گیاهان استفاده شده است.

وی که با همکاری جمشید غفرانی مطالعات بسیاری در مورد اثر نور بر فتوسنتز گیاهان انجام داده است، ادامه داد: وجود نور برای انجام عمل فتوسنتز، گل دهی، جوانه زنی و افزایش گیاهان امری ضروری است اما از کمک نور مصنوعی که راهی آسان برای رویش نهال های سبز و مستحکم است نمی توان به سادگی صرف نظر کرد. نور خورشید دارای طیف های کامل نور است و تمام رنگ های آن مورد استفاده گیاه قرار می گیرد اما در عین حال نورهای قرمز و آبی بیشترین نقش را در فتوسنتز ایفا می کنند. نور قرمز موجب رشد گیاه و گل دهی آن می شود اما اگر گیاه تنها نور قرمز را دریافت کند، به طور طولی رشد می کند اما ضعیف باقی می ماند. نور  آبی نیز باعث رشد گیاه می شود اما دریافت آن به تنهایی سبب کوتاه و ضخیم شدن شاخه ها و برگ های گیاه می شود. این در حالی است که ما با تحقیقات خود موفق شدیم ثابت کنیم که استفاده از ترکیب ۲ نور آبی و قرمز موجب افزایش فتوسنتز در گیاهان می شود. تاج بخش که پژوهش خود را در اتاقکی واقع در یک زیرزمین دور از نور خورشید انجام داده است، افزود: نور خورشید سفید رنگ و دارای طیف کامل نورهاست و ما تنها ۷ طیف آن را مشاهده می کنیم. در بین این ۷ طیف، رنگ نورهای قرمز و آبی که دارای طول موج است انتخاب شد و ترکیب آن ۲ به صورت مصنوعی روی گیاه لوبیا در اتاقکی دور از نور خورشید در یک زیرزمین مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین در این پژوهش، اثربخشی انواع لامپ سفید، فلوئورسنت، لامپ با بخار جیوه و لامپ با بخار سدیم در گیاهان مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر نورهای مصنوعی بر عمل فتوسنتز گیاهان مشاهده شد. یافته ها نشان داد که استفاده از نور ترکیبی لامپ های آبی و قرمز سبب تسریع فتوسنتز در گیاه می شود. از طرفی، طول موج نور، شدت تابش نور و مدت زمان تابش نیز در فتوسنتز گیاه موثر است که برای اندازه گیری شدت تابش نور از حسگرهای فتوالکترونیک و یا ترمو الکترونیک استفاده کردیم. شدت و مدت زمان تابش نور در گیاهان مختلف در این اتاقک بین ۸ تا۱۶ساعت متغیر بود. وی که از ترکیب لامپ با بخار جیوه و لامپ با بخار سدیم نیز در تحقیقات خود استفاده کرده است افزود: استفاده از لامپ با بخار جیوه سبب تولید نور آبی شدید و بالانس نوری می شود و استفاده از لامپ با بخار سدیم نیز که برای کوددهی و میوه دهی کاربرد دارد، نور زرد و نارنجی تولید می کند که ایجاد این نورها سبب می شود گیاه احساس کند فصل پاییز فرا رسیده است و زمان گل دهی و میوه دهی آن تحریک شود. به گفته این پژوهشگر، در صورت استفاده از نور مصنوعی به جای نور طبیعی باید از ترکیب نور قرمز و آبی استفاده کرد زیرا این ۲ نورمکمل هم هستند و اثری مانند نور خورشید در رشد گیاهان دارند.